เที่ยวอุตรดิตถ์ ชวนลิ้มรสเมนูพื้นเมือง “อั่วบักเผ็ด”
ชวนเที่ยวอุตรดิตถ์ และแวะลิ้มรสอาหารพื้นเมือง “อั่วบักเผ็ด” ที่ร้านส้มตำแม่หญิง ที่มีทั้งความเป็นมาน่าสนใจจากที่เป็นอาหารพื้นถิ่น และรสชาติที่น่าลอง
“อั่วบักเผ็ด" เป็นภาษาลาวเวียง โดยคำว่า "อั่ว" คือการนำเครื่องปรุงต่างๆ มาใส่ลงในวัตถุดิบที่เตรียมไว้ และคำว่า "บักเผ็ด" แปลว่าพริก จึงจัดเป็นอาหารพื้นถิ่นของชุมชนลาวเวียง ตำบลหาดสองแคว เริ่มมีมาตั้งแต่ชุมชนบางส่วนก่อนอพยพย้ายจากประเทศลาวมาตั้งถิ่นฐานที่อำเภอตรอน จังหวัดอุตรดิตถ์ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3
เมนู "อั่วบักเผ็ด" นี้เดิมนิยมรับประทานกันในกลุ่มชนชั้นขุนนาง ข้าราชการ หรือในกลุ่มชนชั้นสูงของชุมชนต่างๆ และเป็นอาหารตามฤดูกาล เนื่องจากวัตถุดิบบางอย่างจะปลูกขึ้นตามฤดูกาล เช่น ข้าวโพด ที่ชุมชนมักจะนิยมปลูกในปลายฝนต้นฤดูหนาว
ปัจจุบัน อั่วบักเผ็ด เป็นอาหารประจำพื้นถิ่นของชุมชนลาวเวียง ตำบลหาดสองแคว ที่นิยมทำรับประทานกันเองในครัวเรือนงานบุญ หรือเทศกาลสำคัญต่างๆ ของชุมชน เพื่อทำบุญถวายพระหรือทำขึ้นเพื่อให้ลูกหลานที่กลับมายังถิ่นฐานได้รับประทาน ไม่มีขายตามท้องตลาด "อั่วบักเผ็ด" ได้ถูกยกย่องเป็นเมนูประจำจังหวัด ในโครงการ 1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น รสชาติที่หายไป The Lost Taste ของจังหวัดอุตรดิตถ์
คุณธัญญารัตน์ พ่วงคุ้ม หรือแม่หญิง เจ้าของร้านส้มตำครัวแม่หญิงได้สาธิตการทำอั่วบักเผ็ด ตั้งแต่จัดเตรียมวัตถุดิบ ที่มีดังนี้
- ข้าวโพดข้าวเหนียวฝานหยาบ 250 กรัม
- หมูบด 100 กรัม
- ปลาร้าบด 60 กรัม
- ตะไคร้หั่นซอย 50 กรัม
- กระชายหั่นซอย 50 กรัม
- หอมแดงหั่นซอย 50 กรัม
- ไข่ไก่ 1 ฟอง
- แป้งเอนกประสงค์ 20 กรัม
- น้ำตาลมะพร้าว 10 กรัม
- ใบแมงลัก 10 กรัม
- พริกหนุ่ม ครึ่งกิโลกรัม
- น้ำมันพืชสำหรับทอด 1000 กรัม
- แป้งทอดกรอบ 300 กรัม
ขั้นตอนวิธีการทำ อั่วบักเผ็ด
- นำตะไคร้ที่เตรียมไว้โขลกให้ละเอียด
- นำกระชาย หอมแดง โขลกกับตะไคร้ให้ละเอียด
- นำข้าวโพดที่เตรียมไว้โขลกกับสมุนไพรต่างๆ ให้ส่วนผสมต่างๆ เข้ากัน
- ใส่ส่วนผสมที่เหลือ หมูบด ไข่ไก่ แป้งเอนกประสงค์ น้ำตาลมะพร้าว โขลกรวมกับสมุนไพรและข้าว ให้ส่วนผสมต่างๆ เข้ากัน
- เมื่อส่วนผสมเข้ากันดีแล้ว นำใบแมงลักหั่นเป็นชิ้นหยาบๆ แล้วนำมาผสมกับส่วนผสมทั้งหมด คนให้เข้ากัน
- ล้างพริกหนุ่มที่เตรียมไว้ให้สะอาด นำมากรีดด้วยมีดตามแนวยาวของพริก แล้วนำไส้และเมล็ดพริกออกให้หมด เคล็ดลับการกรีดพริก คือต้องกรีดทั้งสองด้าน โดยด้านหน้าจะกรีดตามแนวยาว และอีกด้านหนึ่ง (ด้านหลัง) ให้กรีดเว้นระยะห่างกัน 2 ซม.
- นำส่วนผสมของไส้พริกที่เตรียมไว้นำมายัดลงในพริกที่เอาไส้ออกแล้ว
- ผสมแป้งทอดกรอบกับน้ำเย็นคนให้แป้งละลาย
- ตั้งกระทะใส่น้ำมันตั้งไฟให้ร้อน ใช้ไฟแรงความร้อนประมาณ 150 องศา
- นำพริกที่ยัดไส้เรียบร้อยแล้วลงไปชุบกับแป้งที่เตรียมไว้ ลงไปทอดในน้ำมันที่ร้อน หลังจากนั้นลดขนาดไฟลงเป็นไฟกลางทอดจนพริกและไส้ด้านในสุก
- เมื่อพริกและแป้งทอดเหลืองสุกได้ที่ ตักขึ้นพักให้สะเด็ดน้ำมัน
- จัดใส่จานพร้อมเสิร์ฟ พร้อมกับน้ำจิ้มที่เตรียมไว้
คุณธัญญารัตน์ เล่าให้ฟังถึงการเปิดร้านอาหารว่า เมื่อปี 2559 ได้ลาออกจากงานประจำที่กทม. แล้วกลับมาอยู่ที่บ้านเกิด นำเมนูอั่วบักเผ็ด ซึ่งเป็นอาหารพื้นบ้านที่หาทานยากมาต่อยอดด้วยการนำมาชุบแป้งทอด เพิ่มมูลค่าให้กับอั่วบักเผ็ด และเสริมด้วยน้ำจิ้มของทอดทั่วไป นำไปจำหน่ายตามงานต่างๆ ภายในจังหวัด และได้รับการตอบรับและชื่นชอบเป็นอย่างมากจากลูกค้า
ต่อมาจึงได้มาเปิดร้านประจำที่บ้านหาดสองแคว หมู่ที่ 3 ต.หาดสองแคว อ.ตรอน เพื่อให้ลูกค้าที่ชื่นชอบได้มานั่งรับประทานกันแบบสบายๆ ควบคู่กับเมนูส้มตำที่มีให้เลือกหลากหลายของร้าน ไม่ว่าจะเป็นตำปู ตำไทย ตำปลาร้า ตำลาวเวียง ตำแคปหมู ตำหอยแครง ตำไข่เค็ม และอื่นๆ อีกสารพัดเมนูที่มีให้เลือกอร่อยเต็มที่กัน
