คนไทยมีปัญหาสุขภาพจิตกว่า 6 ล้านราย กลุ่มวัยรุ่นเสี่ยงสูงสุด เร่งสร้างช่องทางช่วยเหลือ

ปัญหาด้านสุขภาพจิตของคนไทยมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่องทุกปี โดยข้อมูลจากกรมสุขภาพจิตที่ทำการสำรวจตั้งแต่ 1 ม.ค. 2563 - 20 ก.พ. 2568 พบว่าคนไทยกว่า 6 ล้านรายมีปัญหาด้านสุขภาพจิต โดยมีภาวะเสี่ยงซึมเศร้า 5.6 แสนคน หรือ 9.14% มีความเครียดสูง 4.8 แสนคน หรือ 7.87% และเสี่ยงฆ่าตัวตายถึง 3.1 แสนคน หรือ 5.18%

ที่น่าตกใจและควรเฝ้าระวังคือกลุ่มคนอายุ 20 - 29 ปี มีอัตราความเสี่ยงสูงในทุกด้าน แบ่งเป็นเสี่ยงซึมเศร้า 29.54% มีความเครียดสูง 26.18% และเสี่ยงฆ่าตัวตาย 17.53% ในปีงบประมาณ 2567 พบว่าคนไทยเสียชีวิตจากการฆ่าตัวตายกว่า 5 พันคน และคาดการณ์ว่ามีผู้ป่วยโรคซึมเศร้าอายุ 15 ปีขึ้นไปมากถึง 1.3 ล้านคน

ภาพจาก iStock

ทั้งหมดนี้เป็นตัวเลขที่น่ากังวลและควรเร่งแก้ไข ซึ่งกรมสุขภาพจิตได้กำหนดให้เดือนพฤษภาคมของทุกปีเป็น Mind Month เดือนแห่งสุขภาพใจ เพื่อแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ถึงความสำคัญของปัญหาสุขภาพจิต โดยร่วมมือกับองค์กร ชุมชน และบุคคลต่างๆ เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญของสุขภาพจิตแก่ประชาชนทั่วไป ด้วยการสร้างพื้นที่ปลอดภัยทางจิตใจ เน้นย้ำถึงสัญญาณของปัญหาสุขภาพจิต และให้ข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการช่วยเหลือ

โดย TikTok เปิดตัวโครงการ ‘Mindful Makers’ ในประเทศไทย เมื่อปลายปีที่ผ่านมาเพื่อเป็นศูนย์กลางความรู้สุขภาพจิตในโซเชียลมีเดีย โดยร่วมมือกับกระทรวงสาธารณสุข, แอปพลิเคชัน SATI และเครือข่ายผู้สร้างคอนเทนต์เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ มีเป้าหมายเพื่อส่งมอบแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือได้ พร้อมสร้างพื้นที่สร้างสรรค์และปลอดภัยส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดีผู้ใช้งาน

ชนิดา คล้ายพันธ์ Director of Public Policy for Southeast Asia TikTok

คุณชนิดา คล้ายพันธ์ Director of Public Policy for Southeast Asia เผยว่าหลายปีที่ผ่านมา พบว่าประเด็นด้านสุขภาพจิตเป็นเรื่องที่ผู้ใช้งานทั่วโลกให้ความสนใจเป็นอย่างมาก เช่น

• ในปี 2563 มีวิดีโอที่มอบพลังบวกให้กับผู้คนบน TikTok ผ่านการใช้แฮชแท็ก #love #kindness และอื่นๆ สูงถึง 5 หมื่นล้านวิดีโอ และมียอดวิวรวมกว่า 4 แสนล้านครั้งทั่วโลก
• #MentalHealth มียอดรับชมกว่า 45,000 ล้านครั้ง
• #Selfcare มียอดรับชมมากกว่า 28,000 ล้านครั้ง
• #Wellbeing อีกกว่า 1 พันล้านครั้ง

“เมื่อเร็วๆ นี้ เราได้ประกาศทดสอบฟีเจอร์แบบฝึกการทำสมาธิในแอปฯ เพื่อกระตุ้นให้เยาวชนปิดการใช้งานแอปฯ ในช่วงเวลากลางคืน ซึ่งจากการทดสอบพบว่า 98% ของกลุ่มผู้ใช้วัยรุ่นตัดสินใจเปิดใช้ฟีเจอร์การทำสมาธินี้ต่อไป”

ซึ่งมีงานวิจัยเผยให้เห็นว่าการทำสมาธิอย่างตั้งใจสามารถเพิ่มคุณภาพการนอนหลับในผู้ใช้ทุกช่วงวัย TikTok จึงนำการทำสมาธิมาใช้ในฟีเจอร์ Sleep Hours สำหรับผู้ใช้ทุกคนโดยไม่จำกัดอายุ ในกลุ่มวัยรุ่นอายุต่ำกว่า 18 ปี ระบบจะเปิดใช้งานฟีเจอร์นี้เองโดยอัตโนมัติ

“หากกลุ่มวัยรุ่นใช้ TikTok หลังเวลา 22.00 น. ฟีด For You ของพวกเขาจะถูกขัดจังหวะด้วยการแนะนำการฝึกทำสมาธิ เพื่อให้พวกเขารู้สึกผ่อนคลายก่อนนอนหลับ หากวัยรุ่นตัดสินใจใช้เวลาเพิ่มเติมบน TikTok หลังจากการแจ้งเตือนครั้งแรก ระบบจะแสดงข้อความเตือนครั้งที่สองที่ยากต่อการปิด โดยจะแสดงเต็มหน้าจอ สำหรับกลุ่มผู้ใช้ผู้ใหญ่สามารถเปิด Sleep Hours ได้ตลอดเวลาจากหน้าการตั้งค่า Screen Time”

ดร.นพ.วรตม์ โชติพิทยสุนนท์ โฆษกกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข

ดร.นพ.วรตม์ โชติพิทยสุนนท์ โฆษกกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข เผยว่าความท้าทายของเยาวชนและคนทั่วไปในการใช้โซเชียลมีเดีย คือการรับข้อมูลทั้งจริงและเท็จ บางครั้งอาจได้ข้อมูลที่ไม่เหมาะสม ดังนั้นจึงต้องมีทักษะความรอบรู้ในการเข้าถึงข้อมูล และเปรียบเทียบข้อมูลหลายๆ ด้าน แล้วนำข้อมูลเหล่านี้มาปรับใช้กับตัวเอง

ด้านคุณอมรเทพ สัจจะมุนีวงศ์ ผู้ร่วมก่อตั้งและพัฒนาแอปฯ (Sati) ที่มุ่งเน้นการพัฒนาสติและการฝึกสมาธิ ให้ความเห็นว่าถึงแม้ปัจจุบันทุกคนสามารถเข้าถึงการรักษาสุขภาพจิตง่ายขึ้น แต่เมื่อเทียบกับจำนวนผู้ป่วยสุขภาพจิตทั้งหมดแล้วยังถือว่าเป็นตัวเลขที่ค่อนข้างน้อย

อมรเทพ สัจจะมุนีวงศ์ ผู้ร่วมก่อตั้งและพัฒนาแอปฯ Sati

“วันนี้ภาครัฐและเอกชนก็ให้ความสำคัญมากเรื่องนี้ขึ้น นอกจากวัยรุ่นแล้วคนทำงานเองก็มีปัญหาด้วยเช่นกัน โดยมีปัญหาเศรษฐกิจและสังคมเป็นตัวกระตุ้น การที่คนหันมาสนใจมากขึ้นก็เป็นนิมิตหมายที่ดี ซึ่งประเทศไทยก็ผลักดันเรื่องนี้ไม่เป็นรองใครในกลุ่มประเทศเอเชีย เราจึงยังมีความหวังอยู่”